Tư vấn giám sát thi công là công việc giám sát quá trình thi công xây dựng công trình của các nhà thầu theo nội dung hợp đồng ký kết với chủ đầu tư (chủ nhà) nhằm đảm bảo chất lượng, tiến độ, an toàn và vệ sinh môi trường. Một ngôi nhà để đạt chuẩn chất lượng thi công cao, tiến độ thi công chính xác như chủ nhà yêu cầu cần đảm bảo được việc phối hợp chính xác giữa đơn vị thiết kế, nhà thầu thi công, nhà cung cấp vật tư.
Dịch vụ Tư vấn giám sát thi công xây dựng mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho các công trình cũng như chủ đầu tư, bao gồm:
Dựa theo quy định tại khoản 1 Điều 120 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), giám sát thi công xây dựng công trình là công việc giám sát về chất lượng, khối lượng, tiến độ, an toàn lao động và bảo vệ môi trường trong quá trình thi công của chủ đầu tư hoặc nhà thầu đang phụ trách.
Cụ thể tại khoản 1 Điều 19 Nghị định 06/2021/NĐ-CP, nội dung thực hiện giám sát thi công xây dựng công trình bao gồm
– Kiểm tra sự phù hợp năng lực của nhà thầu thi công xây dựng công trình so với hồ sơ dự thầu và hợp đồng xây dựng, bao gồm: nhân lực, thiết bị thi công, phòng thí nghiệm chuyên ngành xây dựng, hệ thống quản lý chất lượng của nhà thầu thi công xây dựng công trình;
– Kiểm tra biện pháp thi công xây dựng của nhà thầu so với thiết kế biện pháp thi công đã được phê duyệt. Chấp thuận kế hoạch tổng hợp về an toàn, các biện pháp đảm bảo an toàn chi tiết đối với những công việc đặc thù, có nguy cơ mất an toàn lao động cao trong thi công xây dựng công trình;
– Xem xét và chấp thuận các nội dung quy định tại khoản 3 Điều 13 Nghị định 06/2021/NĐ-CP do nhà thầu trình và yêu cầu nhà thầu thi công chỉnh sửa các nội dung này trong quá trình thi công xây dựng công trình cho phù hợp với thực tế và quy định của hợp đồng.
Trường hợp cần thiết, chủ đầu tư thỏa thuận trong hợp đồng xây dựng với các nhà thầu về việc giao nhà thầu giám sát thi công xây dựng lập và yêu cầu nhà thầu thi công xây dựng thực hiện đối với các nội dung nêu trên;
– Kiểm tra và chấp thuận vật liệu, cấu kiện, sản phẩm xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình;
– Kiểm tra, đôn đốc nhà thầu thi công xây dựng công trình và các nhà thầu khác thực hiện công việc xây dựng tại hiện trường theo yêu cầu của thiết kế xây dựng và tiến độ thi công của công trình;
– Giám sát việc thực hiện các quy định về quản lý an toàn trong thi công xây dựng công trình; giám sát các biện pháp đảm bảo an toàn đối với công trình lân cận, công tác quan trắc công trình;
– Đề nghị chủ đầu tư tổ chức điều chỉnh thiết kế khi phát hiện sai sót, bất hợp lý về thiết kế;
– Yêu cầu nhà thầu tạm dừng thi công khi xét thấy chất lượng thi công xây dựng không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, biện pháp thi công không đảm bảo an toàn, vi phạm các quy định về quản lý an toàn lao động làm xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra tai nạn lao động, sự cố gây mất an toàn lao động;…
– Kiểm tra, đánh giá kết quả thí nghiệm kiểm tra vật liệu, cấu kiện, sản phẩm xây dựng trong quá trình thi công xây dựng và các tài liệu khác có liên quan phục vụ nghiệm thu; kiểm tra và xác nhận bản vẽ hoàn công;
– Tổ chức thí nghiệm đối chứng, kiểm định chất lượng bộ phận công trình, hạng mục công trình, công trình xây dựng theo quy định tại Điều 5 Nghị định này (nếu có);
– Thực hiện các công tác nghiệm thu theo quy định tại các Điều 21, 22, 23 Nghị định 06/2021/NĐ-CP; kiểm tra và xác nhận khối lượng thi công xây dựng hoàn thành;
– Thực hiện các nội dung khác theo quy định của hợp đồng xây dựng.
3.1. Quyền của chủ đầu tư trong việc giám sát thi công xây dựng công trình
Trong việc giám sát thi công xây dựng công trình, chủ đầu tư có các quyền sau đây:
– Tự thực hiện giám sát thi công xây dựng công trình khi có đủ điều kiện năng lực giám sát thi công xây dựng và tự chịu trách nhiệm về việc giám sát của mình;
– Đàm phán, ký kết hợp đồng giám sát thi công xây dựng công trình; theo dõi, giám sát và yêu cầu nhà thầu giám sát thi công xây dựng công trình thực hiện đúng hợp đồng đã ký kết;
– Thay đổi hoặc yêu cầu tổ chức tư vấn thay đổi người giám sát trong trường hợp người giám sát không thực hiện đúng quy định;
– Đình chỉ thực hiện hoặc chấm dứt hợp đồng giám sát thi công xây dựng công trình theo quy định của pháp luật;
– Các quyền khác theo quy định của hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan.
(Khoản 1 Điều 121 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020))
3.2. Nghĩ vụ của chủ đầu tư trong việc giám sát thi công xây dựng công trình
Theo khoản 2 Điều 121 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), chủ đầu tư có các nghĩa vụ sau:
– Lựa chọn tư vấn giám sát có đủ điều kiện năng lực phù hợp với loại, cấp công trình xây dựng để ký kết hợp đồng giám sát thi công xây dựng công trình trong trường hợp không tự thực hiện giám sát thi công xây dựng;
– Thông báo cho các bên liên quan về quyền và nghĩa vụ của tư vấn giám sát;
– Xử lý kịp thời những đề xuất của người giám sát;
– Thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã thỏa thuận trong hợp đồng giám sát thi công xây dựng công trình;
– Lưu trữ kết quả giám sát thi công xây dựng công trình;
– Bồi thường thiệt hại khi lựa chọn tư vấn giám sát không đủ điều kiện năng lực giám sát thi công xây dựng công trình, nghiệm thu khối lượng không đúng, sai thiết kế và các hành vi vi phạm khác gây thiệt hại do mình gây ra;
– Các nghĩa vụ khác theo quy định của hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan.
4.1. Quyền của nhà thầu giám sát thi công xây dựng công trình
Cụ thể tại khoản 1 Điều 122 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), nhà thầu giám sát thi công xây dựng công trình có các quyền sau:
– Tham gia nghiệm thu, xác nhận công việc, công trình đã hoàn thành thi công xây dựng;
– Yêu cầu nhà thầu thi công xây dựng công trình thực hiện đúng thiết kế được phê duyệt và hợp đồng thi công xây dựng đã ký kết;
– Bảo lưu ý kiến đối với công việc giám sát do mình đảm nhận;
– Tạm dừng thi công trong trường hợp phát hiện công trình có nguy cơ xảy ra mất an toàn hoặc nhà thầu thi công sai thiết kế và thông báo kịp thời cho chủ đầu tư để xử lý;
– Từ chối yêu cầu bất hợp lý của các bên có liên quan;
– Các quyền khác theo quy định của hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan.
4.2. Nghĩa vụ của nhà thầu giám sát thi công xây dựng công trình
Nhà thầu giám sát thi công xây dựng công trình có các nghĩa vụ sau:
– Thực hiện giám sát theo đúng hợp đồng;
– Không nghiệm thu khối lượng không bảo đảm chất lượng; không phù hợp với tiêu chuẩn áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật và theo yêu cầu của thiết kế công trình;
– Từ chối nghiệm thu khi công trình không đạt yêu cầu chất lượng;
– Đề xuất với chủ đầu tư những bất hợp lý về thiết kế xây dựng;
– Giám sát việc thực hiện các quy định về an toàn, bảo vệ môi trường;
– Bồi thường thiệt hại khi làm sai lệch kết quả giám sát đối với khối lượng thi công không đúng thiết kế, không tuân theo tiêu chuẩn áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật, nhưng người giám sát không báo cáo với chủ đầu tư hoặc người có thẩm quyền xử lý và hành vi vi phạm khác do mình gây ra;
– Các nghĩa vụ khác theo quy định của hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan.
(Khoản 2 Điều 122 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020))
Giám sát thi công xây dựng là một vị trí công việc mà người làm về công việc này phải chịu trách nhiệm về vấn đề theo dõi cũng như là kiểm soát về khối lượng trong cả công trình thi công theo như đúng tiêu chuẩn về kỹ thuật hiện hành, đam bảo được về các tiến độ và thời gian thi công công trình cùng với vấn đề an toàn lao động. Người mà nhận việm vụ về công việc giám sát thi công xây dựng thì phải là những kỹ sư có được những chứng chỉ hành nghề theo đúng như quy định mà pháp luật đề ra.
Kỹ sư giám sát thi công xây dựng chính là người đại diện cho chủ đầu tư, có nhiệm vụ là theo dõi, kiểm tra, báo cáo cũng như là xử lý và sử dụng mẫu biên bản nghiệm thu trong quá trình nghiệm thu các công việc có liên quan đến tại công trình xây dựng. Một công trình xây dựng có chất lượng ra sao, tốt hay dở là đều phụ thuộc hết vào tinh thần cũng như là trách nhiệm công việc của người kỹ sư giám sát. Và, trong mỗi công trình, phần việc của người tư vấn giám sát công trình sẽ nhiều ít khác nhau. Thông thường là người giám sát các hoạt động khảo sát, thi công, tư vấn giám sát. Theo dõi tiến độ triển khai công trình. Điều tra, thu thập số liệu hiện trạng trong công tác đền bù và giải phóng mặt bằng…
Thường thì trong một công trình thi công sẽ có đến 2 loại hình giám sát:
Đầu tiên là đơn vị tư vấn giám sát, hay còn được gọi tắt là bên A: Đây là bên mà được người chủ đầu tư thuê về và có nhiệm vụ là tư vấn về tất cả những gì mà có liên quan đến công trình xây dựng cũng như là giám sát về công tác ti công của các nhà thầu đang xây dựng trên cở sở là một bản vẽ được thiết kế đã được công ty thiết kế kiến trúc lập. Ở phía bên đơn vị giám sát chính là đơn vị mà đứng ra để tư vấn giám sát cũng như là chịu trách nhiệm trên chủ đầu tư cũng như là về pháp luật và chất lượng của các công trình.
Bên tiếp theo chính là bên giám sát thi công hay còn được gọi là bên kỹ thuật B, giám sát B: Ở bên này thì công việc chủ yếu chính là triển khai các bản vẽ đã được thiết kế trên thực địa cùng với đó là việc chỉ đạo, và kiểm tra những công nhân đang thi công theo bản vẽ, theo hồ sơ đã được thiết kế, hồ sơ đã được trúng thầu mà chủ đầu tư phê duyệt.
Những kỹ sư trong tổ chức tư vấn xây dựng muốn được hành nghề tư vấn giám sát công trình phải có trình độ đại học trở lên thuộc ngành phù hợp với lĩnh vực hành nghề xin đăng ký và đã trực tiếp tham gia công ty tư vấn thiết kế, thi công xây dựng hoặc giám sát thi công xây dựng công trình ít nhất 5 năm, đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám sát thi công xây dựng.
Chất lượng của một công trình tùy thuộc vào người tư vấn giám sát công trình. Người giám sát giỏi, có đạo đức thì công trình có chất lượng và ngược lại. Chính vì thế, để trở thành một tư vấn giám sát công trình không là điều đơn giản. Và nếu không có đạo đức, người giám sát dễ nhắm mắt trước những bất hợp lý khi thi công.
– Kiểm tra hồ sơ thiết kế: TVGS trưởng phải kiểm tra tính đúng đắn của hồ sơ thiết kế, các bản chỉ dẫn kỹ thuật được duyệt và đối chiếu với hiện trường, đề xuất với Đại diện khách hàng về phương án giải quyết những tồn tại trong thiết kế cho phù hợp thực tế.
– Lập kế hoạch để triển khai: Căn cứ hồ sơ thiết kế, các chỉ dẫn kỹ thuật đã được duyệt trong hồ sơ thầu, các quy trình, quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành, TVGS trưởng lập kế hoạch để triển khai công tác giám sát chất lượng trong quá trình thi công.
– Kiểm tra hồ sơ thiết kế thi công: TVGS trưởng phải kiểm tra hồ sơ thiết kế phương án tổ chức thi công từng hạng mục công trình theo hồ sơ thầu và ký duyệt hồ sơ bản vẽ thi công và tổ chức thi công, trình Chủ đầu tư phê duyệt.
– Kiểm tra giám sát quá trình thi công các hạng mục công trình:
Các số liệu cơ bản GSV hiện trường kiểm tra các số liệu cơ bản như: số liệu khảo sát địa hình, địa chất thuỷ văn so sánh với hiện trường, nếu phát hiện thấy có sự sai khác phải báo cáo TVGS trưởng, TVGS trưởng báo cáo Đại diện Khách hàng để tìm biện pháp xử lý
Quá trình thi công GSV hiện trường phải kiểm tra nghiệm thu các hạng mục thi công bao gồm:
+ Vật liệu: nguồn gốc, chứng chỉ thí nghiệm, tiêu chuẩn áp dụng;
+ Thiết bị: số lượng, chủng loại. Mỗi loại thiết bị phải có nguồn gốc, chứng chỉ kỹ thuật, năng lực hoàn thành công việc, (Theo tiêu chuẩn thiết kế và hồ sơ thầu);
+ Nhân công, số lượng nhân công chuyên ngành để thực hiện công việc. Mỗi nhân công phải rà soát lý lịch về trình độ, tay nghề, khả năng đáp ứng công việc (theo hồ sơ thầu);
+ Thí nghiệm: Phải thể hiện đầy đủ tính năng, tính chất của hạng mục cần thí nghiệm. GSV hiện trường phải thực hiện các công việc cụ thể sau:
Kiểm tra xác nhận số lượng, chất lượng máy móc thiết bị (đặc biệt những thiết bị chủ yếu phải có đủ), nhân lực, vật liệu của Nhà thầu chính, nhà thầu phụ theo chỉ dẫn kỹ thuật trong hồ sơ thầu;
Thường xuyên kiểm tra mẫu các mỏ vật liệu, các nguồn cung cấp vật liệu, cấu kiện. Không cho lấy mẫu vật liệu, cấu kiện về công trường xây dựng mà chưa có xác nhận kiểm tra bằng văn bản.
Kiểm tra và xác nhận bằng văn bản về chất lượng phòng thí nghiệm tại hiện trường của nhà thầu theo quy định trong đơn mời thầu và chỉ cho phép Nhà thầu thi công khi có đủ các thiết bị thí nghiệm, mọi trách nhiệm thuộc về Nhà thầu và Kỹ sư thí nghiệm.
Kiểm tra việc bàn giao mặt bằng xây dựng công trình với Nhà thầu xây lắp (toạ độ, cao độ các mốc định vị công trình…) và công tác chuẩn bị trên công trường của Nhà thầu.
Kiểm tra hệ thống đảm bảo chất lượng nội bộ của nhà thầu xây lắp và chỉ đạo Nhà thầu lấy mẫu thí nghiệm lưu, giữ các mẫu đối chứng, giám sát quá trình thí nghiệm, giám định kết quả thí nghiệm của nhà thầu và xác nhận vào phiếu thí nghiệm.
Kiểm tra đánh giá kịp thời chất lượng các bộ phận thí nghiệm, các hạng mục công trình, nghiệm thu trước khi chuyển giai đoạn thi công.
Kiểm tra, lập biên bản không cho phép sử dụng các loại vật liệu, cấu kiện, thiết bị và sản phẩm không đảm bảo chất lượng do Nhà thầu đưa đến hiện trường và báo cáo TVGS trưởng giải quyết.
Phát hiện các sai sót, khuyết tật, hư hỏng, sự cố do các bộ phận công trình, lập biên bản hoặc lập hồ sơ sự cố theo quy định, báo cáo TVGS trưởng để trình cấp có thẩm quyền giải quyết hoặc xử lý theo uỷ quyền; -Xác nhận bằng văn bản kết quả thi công của nhà thầu đạt yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật theo chỉ dẫn kỹ thuật trong hồ sơ thầu.
Các bước trong quy trình giám sát thi công xây dựng thì sẽ gồm có các bước sau:
B1: Kiểm tra về tính đúng đắn của hồ sơ ở trong thiết kế. Đây là bước đầu tiên và cũng được coi như là bước quan trọng nhất ở trong công tác tư vấn cũng như là giám sát, một người kỹ sư về tư vấn thì phải có trách nhiệm cũng như là nghĩa vụ đi khảo sát, kiểm tra để rồi đánh giá thật kỹ về những hồ sơ ở phần thiết kế thi công, thẩm tra về dự toán và song song với đó là các quy chuẩn về kỹ thuật xây dựng sẽ được áp dụng và đối chiếu một cách thực tế hơn với hiện trọng trong suốt quá trình thi công để từ đó mà kịp thời phát hiện ra các thiếu sót và đề ra được các giải pháp thật là hiệu quả cho công trình và đảm bảo được tốt hơn cũng như là giảm thiểu đi các chi phí phát sinh mà không đáng có.
B2: Xây dựng kế hoạch để triển khai và giám sát về thi công. Kỹ sư trưởng được điều xuống phụ trách về công trình đó sẽ giám sát và căn cứ vào đó, vào toàn bộ hồ sơ đã được thiết kế, và được chỉnh sửa, nếu như mà có được sự kết hợp cùng với các quy chuẩn kỹ thuật áp dụng cùng với tiêu chuaanr xây dựng của nước Việt Nam hiện thành nhất hiện nay để từ đó mà lập được ra các kế hoạch về công tác thực hiện các chức năng về giám sát thi công trong công trình xây dựng.
B3: Đánh giá hồ sơ về thiết kế thi công. Đây là công việc cũng như là kiểm tra về toàn bộ hồ sơ thuộc về phần thiết kế thi công của từng hanhg mục ở trong công trình để có thể đảm bảo được tất cả mọi việc đều được thực hiện rất đúng theo một quy chuẩn đã được đưa ra, và về tiêu chuẩn cũng như kỹ thuật về xây dựng.
B4: Giám sát theo từng hạng mục trong xây dựng. Kỹ sư ở phần giám sát thì luôn luôn là người phải có trách nhiệm mà bao quát cũng như là giám sát cho thật chặt chẽ của từng hạng mục thi công, kiểm tra từng số liệu mà đã được thống kê về các vấn đề có liên quan đến địa chất cũng như là xây dựng để đối chiếu với thực tế hiện trường, từ đó mà kịp thời phát hiện được ra những sai sót và rồi đưa ra các giải pháp xử lý một cách có hiệu quả và nhanh chóng.
B5: Kiểm tra thật kỹ lưỡng cùng với các nghiệm thu thật chặt chẽ cho từng loại nguyên vật liệu xây dựng và tất cả các loại máy móc và nhân công được đưa vào để sử dụng trong cả một công trình.
